Negosyo--ok

\Punong Tanggapan

abogado\manananggol n isang taong kumakatawan at nagtatanggol sa isang tao sa korte o nagbibigay ng legal na payo.
Si Atty de Misa ro abogado it among kampanya.
Si Atty. de Misa ang abogado ng aming kampanya.

ahensiya\ahensiya n. isang ahensiya
Ro ahensiya ro nagadumaea ku mga gwardya sa among opisina.
Ang ahensiya ang namamahala ng mga gwardiya sa aming opisina.

ahente\ahente
Ro ahente ro nagkombense kakon nga magbakae it insurance.
Ang ahente ang nagkombense sa akin upang bumili ako ng insurance.

baligya\paninda
Ro baligya namon hay mga prutas.
Ang mga paninda namin ay mga prutas.

bangko\bangko
Kaabuan ku mga bangko hay nagasaka bangud sa pagkaputo.
Maraming bangko ang nagsasara dahil sa pagkakalugi.

barya\barya
Sa mga tinda kinahangean gid nga may pundo nga barya agod madasig ro pagbaligya.
Sa mga tinda kailangang-kailangan ang may pundo barya para mabilis ang bintahan.

benta\benta
Pila ro benta makarong adlaw.
Ilan ang nabenta ngayong araw.

bodega\bodega--isang lugar kung saan linalagay ang mga iba't-ibang paninda o kagamitan
Puno it saku-sakong prutas ro bodega.
Puno ng saku-sakong prutas ang bodega.

buwis\buwis--halagang binabayaran sa pamahalaan.
Taon-taon ako ay nagbabayad ng buwis sa aming lupa.
Kada-dag-on gabayad ako it buwis sa among eugta.

current account\current account

dispatsador\dispatsador--

dispatsadura\dispatsadura

empleyado\empleyado--kawani ng kampanya
Si Pedro hay empleyado it ABC Company.
Si pedro hay empleyado it ABC Company.

kambiyo it kwarta\palitan ng halaga--Ang katumbas ng halaga ng isang pera ng isang bansa sa pera ng ibang bansa.
Ang palitan ng piso sa dolyar ngayong araw na ito ay P47.005 bawat isang dolyar.
Ro kamyo it piso sa dolyar makarong adlaw hay P47.005.

gastos/gugol\--Ang kabuuang halaga na ginamit sa isang panahon.
Rang gastos kada dominggo hay gaeain-eain.
Ang ginugugol ko bawat linggo ay hindi pare-pareho.

hayga it binakean\halaga ng binili--Ang kabuuang perang ginastos sa biniling bagay.
Pila tanan ro hayga ku imong binakean?
Magkano lahat ang halaga ng iyong binili?

industriya\pangkapabuhayan--Ang iba't-ibang pagawaan sa isang lugar.
Ano nga industriya nga makit-an sa Aklan.
Ano-anong pangkabuhayan ang makikita sa Aklan?

kahero\kahero--Ang empleyadong naatasang tumanggap ng bayad at nagtatago ng lahat ng binta.
Si Maria Dulce ay nagtratrabaho bilang isang kahero sa isang mega-mall.
Si Maria dulce hay nagatrabaho bilang kahero sa sangka mega-mall.

kargada o bagahe\kargada o bagahe
Nalistan si Pedro sa anang mga bagahe.
Nahirapan si Pedro sa kanyang mga bagahe.

kasosyo\kasosyo--kasama sa negosyo.
Ang kasosyo ko sa aking negosyo ay si Petra.
Rang kasosyo sa akong negosyo hay si Petra.

kasugtanan-isang kasunduan o pinagkayarian ng dalawa o mahigit pang mga tao.
Ro kasugtanan ni Pedro ag ni Petra hay mag-amot sanda it

kompanya--kompanya--isang bahay kalakal.
Pilang bilog ro kompanya ni Misis Gonzales?
Ilang kompanya mayroon si Ginang Gonzales.

kredit kard\kredit kard--isang kard na pwedeng gamitin sa pamimili na walang perang binabayad.
Ang kredit kard ay malaking bagay sa mga negosyante.
Ro kredit kard hay mabahoe nga bagay sa mga negosyante.

kwarta\pera--isang paper note o kayamanan ng isang tao.
Rang kwarta hay ginadiposito ko sa bangko.
ang pero ko ay idiposito ko sa bangko.

libreta it bangko\libreta de bangko--isang talaan ng pera na binibigay ng bangko kung saan ang isang tao ay my perang diniposito.
Kailangang iangatan ang pagkakatago ng libreta de bangko.
Kinahangean gid nga taguon it mayad ro libreta it bangko.

lisensiya\lisensiya--isang pormal na pahintulot ng pamahalaan na makapagtinda ng isang kalakal.
Bago makapagtayo ka ng isang negosyo, kailangan mo munang kumuha ng lisensiya sa munisipyo.
Bag-ka ka makaumpisa ku imong negosyo, kinahangean mo anay magbuoe it lisensya sa munisipyo.

tingi\tingi--pwedeng bumili ng kakaunting bahagi ng isang paninda.
Pwede kang bumili ng tinging asukal sa baraka.
Pwede kang bumili ng tinging asugal sa tindahan.


manindahan\pamamalengke--Pupunta sa palengke at mamimili ng mga paninda.
Sa Iloilo Supermarket ako namamalengke ng gulay.
Sa Iloilo Supermarket ako gapanindahan it mga tinuea.

manugdumaea\tagapagpaganap--isang taong namamahala sa araw-araw na gawain ng isang negosyo.
Ang Lola ko ang dating tagapagpaganap ng negosyo ni Lolo.
Rang Lola ro dating mangudumaea ku negosyo ni Lolo.


manugpakyaw\mamamakyaw--bumibinli ng maramihan
Nakakamura ang mamamakyaw.
Nakabarato ro mga manugpakyaw.

money order--perang ipinadadala sa koreo na parang tseke at pinapalitan sa post office.
Ang bagal ng pagdating ng money order na pinadala sa akin.
Mabuhay mag-abot ro money order nga ginpadaea kakon.

negosyo\hanapbuhay--ano mang gawaing pinagkakakitaan ng ikinabubuhay
Gabaligya it manok ro negosyo ni Tatay.
Nagtitinda ng manok ang hanapbuhay ni tatay.

obrero\trabahador/manggagawa--mga taong nagtratrabaho sa isang tanggapan o pagawaan
Si Pedro hay manggagawa ng isang pagawaan ng sapatos.
Si Pedro ay isang obrero ng pabrika ng sapatos.

opisina--ito ay isang tanggapan kung saan ginagawa ang mga trabaho.
Ang opisina namin ay malamig.
Maeamig ro among opisina.

pabrika\pabrika--isang lugar kung saan ginagawa ng maramihan ang isa or maigit pang produkto.
Ang pabrika ng sapatos ay matatagpuan sa Marikina.
Ro pagbrika it sapaos hay makit-an sa Marikina.

pakyaw\pakyaw--pagbibili ng maramihan
May diskwento ka kapag bumili ng pakyaw.
May diswento ka kon magkabae it pakya.

tindahan\palengke\isang lugar kung saan tinitinda ang iba't-ibang paninda.
Marumi ang karamihan palengke sa ating bansa.
Kaabuan mahigku ro mga tindahan sa atong nasyon.

palibot-sueat\palibot-sulat (memorandum)--ito ay isang uri ng patalastas ng isang tanggapan sa mga empleyado.

petsa it pagdaea\petsa ng paghahatid

presyo\presyo--ito ay halaga ng isang tinitinda.
Ang presyo ng bigas ngayon ay umaabot ng P35.00 isang kilo.
Ro presyo it bugas makaron hay mga P35.00 kada kilo.

produksiyon\produksiyon--ani ng pagsasaka o anumang nayari
Ro produksiyon ku among baranghay hay mga paeay ag butong.
Ang produksiyon ng maing barayangay ay bigas at kawayan.

representatante\kinatawan

resibo\resibo--ito ay isang katibayan na binibigay ng nagtitinda sa bumibili.
Indi mo gid pagdueaon ring resibo agod mauli mo ro ginbakae mo kon may guba.
Huwag na huwag mong iwala ang iyong resibo para maisauli mo ang binili mo kapag ito ay may sira.

ro manugbakae\ang mamimili--mga taong namimili ng mga kalakal
Kaabuan nga manugbakae sa mall hay mga estudyante.
Karamihang bumibili sa mall ay mga estudyante.

sampol\ito ay halimbawa ng isang paninda.
Sa malalaking mall maraming sampol ang binibigay ng iba-t-ibang produkto.

tag-ana\ may-ari. Isang taong nagmamay-ari ng isang tindahan o kompanya.
Ro tag-ana it SM Shoemart hay si Sy.
Ang may-ari ng SM Shoemart ay si Sy.

tagatuos\accountant. Isang taong nagtatago, nagsusuri ng libro pinansiyal ng isang tao o kompanya.
si Pedro hay nagatrabaho bilang accountant sa Company ABC.
Si Pedro ay nagtratrabaho bilang isang tagatuos ng Company ABC.

tingi\tingi. Ang pagbibinta ng unti-unti at sa mababang halaga.
Makabagae it tingi nga gas sa sari-sari store.
Makakabili ng tinging gaas sa sari-sari store.

tseke\tseke. Isang order sa bangko upang bayaran ang nakasaad na hagala mula sa depositong pera.
Tumalbog ro tseke ga gin-isyu ni Pedro kay Juan bangod owa't pondo.
Tumalbog ang tseke na inisyu ni Pedro kay Juan dahil walang pondo.

tubo\tubo. Ang dagdag sa puhunan pagkatapos mabawas ang lahat na gastos.
Rang tubo sa pagbaligya it bugas hay sang libong peso.
Ang tubo ng pagbibinta ng bigas ay isang libong peso.

mag-import/umangkat\ Bumili ng paninda sa ibang bansa at dinala sa sariling bayan.
Ro mga Pilipinong negosyante hay gabakae it bugas sa Vietnam agod ibaligsa Pilipinas.
Ang mga negosyanteng Pilipino ay umaangkat ng bigas sa Vietnam upang ibenta sa Pilipinas.

utang\utang. Kwartang hiniram na hindi pa nababayaran.
si Pedro hay may utang kakon nga sang libong peso.
Si Pedro ay may utang na isang libong peso sa akin.

welga\welga. Ang pag-aaklas ng mga kawani o empleyado ng isang kompanya.
Ro mga empleyado it ABC Company hay nagwelga bangod sa manabang suweldo.
Ang mga kawani ng ABC Company ay nag-aklas kahapon dahil sa mababang sagod.